Phân tích chuỗi Giá trị Bơ Đăk Lăk - Mục lục

Với sự hợp tác của:
Sở Khoa học & Công nghệ Đăk Lăk (DOSTE)
Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Công nghệ (CSTA)
Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI)
Trường Đại học Tây Nguyên
Hội Nông Dân Đăk Lăk
Trung tâm Khuyến Nông Đăk Lăk (AEC)

Mục lục

1 Giới thiệu..........................................................................................................1
1.1 Quy mô nghiên cứu .........................................................................................1
1.2 Mục đích ........................................................................................................1
1.2.1 Cấu trúc báo cáo ..........................................................................................2
2 Phương pháp luận...............................................................................................3
2.1 Phương pháp............................................................................................................3
2.2 Nhóm phân tích ........................................................................................................5
2.3 Địa điểm....................................................................................................................6
2.4 Lịch làm việc .............................................................................................................7
2.5 Thành viên được phỏng vấn.....................................................................................8
2.6 Khoảng cách.............................................................................................................9
3 Tổng quan về thị trường bơ thế giới...................................................................10
3.1 Giới thiệu ................................................................................................................10
3.2 Tình hình sản xuất trên thế giới ..............................................................................12
3.3 Kinh doanh quả bơ trên thế giới ....................................................................................13
3.4 Những sản phẩm từ bơ ..........................................................................................15
4 Ngành bơ Đăk Lăk ................................................................................................17
4.1 Giới thiệu ................................................................................................................17
4.2 Việt Nam.................................................................................................................17
4.3 Tỉnh Đăk Lăk...........................................................................................................18
4.3.1 Lịch sử....................................................................................................................18
4.4 Chuỗi bơ.................................................................................................................19
4.5 Kích cỡ ngành bơ ...................................................................................................22
4.6 Giống bơ.................................................................................................................24
5 Các thành phần trong chuỗi ................................................................................26
5.1 Nông dân ................................................................................................................26
5.1.1 Năng suất ...............................................................................................................26
5.1.2 Vòng đời cây hàng năm..........................................................................................27
5.1.3 Sâu và bệnh............................................................................................................27
5.1.4 Quản lý ...................................................................................................................28
5.1.5 Lợi ích.....................................................................................................................30
5.1.6 Các nhóm nông dân................................................................................................30
5.1.7 Vấn đề và giải pháp ................................................................................................31
5.2 Nghiên cứu & Mở rộng ...........................................................................................32
5.2.1 WASI ......................................................................................................................32
5.2.2 SIAEP .....................................................................................................................34
5.2.3 Trường Đại học Nông lâm Thủ Đức........................................................................35
5.2.4 EACIDC ..................................................................................................................35
5.2.5 Trung tâm Khuyến nông Đăk Lăk ...........................................................................36
5.2.6 Trung tâm khuyến nông Krong Ana ........................................................................39
5.2.7 Trung tâm giống cây trồng và vật nuôi Đăk Lăk......................................................40
5.3 Nhà sản xuất cây giống ..........................................................................................41
5.4 Nhà cung cấp vật tư hoá chất nông nghiệp ............................................................41
5.5 Người thu gom........................................................................................................42
5.5.1 Nguồn hàng ............................................................................................................42
5.5.2 Chỉ số chín..............................................................................................................43
5.5.3 Thu hoạch...............................................................................................................43
5.5.4 Lãi suất ...................................................................................................................44
5.5.5 Khó khăn & mong muốn .........................................................................................46
5.6 Người bán buôn ở Đăk Lăk ....................................................................................46
5.6.1 Phân nhóm .............................................................................................................46
5.6.2 Người cung cấp ......................................................................................................47

5.6.3 Phân loại và đóng gói .............................................................................................47
5.6.4 Vận chuyển.............................................................................................................48
5.6.5 Khối lượng và thị trường.........................................................................................48
5.6.6 Người mua..............................................................................................................50
5.6.7 Lợi nhuận................................................................................................................50
5.6.8 Khó khăn và cơ hội.................................................................................................53
5.7 Người bán buôn ở tp.HCM .....................................................................................53
5.7.1 Tổng quan...............................................................................................................53
5.7.2 Phân loại.................................................................................................................54
5.7.3 Hao hụt sau thu hoạch............................................................................................56
5.7.4 Lợi nhuận................................................................................................................57
5.7.5 Khó khăn và cơ hội.................................................................................................57
5.8 Người bán buôn ở Hà Nội.......................................................................................58
5.8.1 Lịch sử....................................................................................................................58
5.8.2 Nguồn hàng & lượng bán........................................................................................58
5.8.3 Hao hụt sau thu hoạch............................................................................................59
5.8.4 Lợi nhuận................................................................................................................59
5.8.5 Khó khăn & cơ hội ..................................................................................................59
5.9 METRO Cash & Carry ............................................................................................60
5.10 Người xuất khẩu .....................................................................................................61
5.11 Người bán lẻ...........................................................................................................62
5.11.1 Khó khăn & cơ hội ..................................................................................................64
5.12 Người tiêu dùng......................................................................................................64
5.12.1 Trở ngại & cơ hội ....................................................................................................66
6 Phân tích bơ sau thu hoạch.................................................................................67
6.1 Phương pháp..........................................................................................................67
6.2 Kết quả ...................................................................................................................68
6.3 Chất lượng..............................................................................................................68
6.4 Quan sát .................................................................................................................70
7 Kết luận & Kiến nghị.............................................................................................72
7.1 Phát triển thị trường................................................................................................72
7.2 Thương hiệu chất lượng.........................................................................................73
7.3 Vườn quả nhỏ.........................................................................................................74
7.4 Cây bơ giống ..........................................................................................................75
7.5 Các phương pháp canh tác ....................................................................................76
7.6 Thu hoạch...............................................................................................................76
7.7 Phân loại, làm sạch và đóng gói .............................................................................77
7.8 Bảo quản lạnh & vận chuyển ..................................................................................78
7.9 Dầu bơ....................................................................................................................78
7.10 Đối tác ....................................................................................................................78
8 Tài liệu tham khảo.................................................................................................80
Phụ lục 1 Khái quát chung về các công cụ trong Hộp công cụ RDA...............................82
Phụ lục 2 Danh mục công việc ...........................................................................................84
a. Địa điểm..................................................................................................................86
b. Số năm kinh doanh.................................................................................................86
c. Loại mặt hàng kinh doanh.......................................................................................86
d. Những hoạt động khác ngoài kinh doanh bơ ..........................................................86
e. Tính mùa vụ trong hoạt động kinh doanh bơ của tư thương...................................86
f. Số nhân viên (nếu có).............................................................................................86
a. Địa điểm..................................................................................................................90
b. Số năm kinh doanh.................................................................................................90
c. Loại mặt hàng đầu vào và các sản phẩm khác đang kinh doanh............................90

Danh mục bảng biểu

Bảng 1 Nhóm phân tích chuỗi giá trị bơ trái .............................................................................6
Bảng 2 Thời gian biểu chuyến đi thực địa................................................................................8
Bảng 3 Số lượng các thành phần tham gia thảo luận nhóm tập trung và khảo sát bổ sung.....9
Bảng 4 So sánh giữa 3 chủng bơ ..........................................................................................11
Bảng 5 Chuỗi sản xuất so với chuỗi giá trị .............................................................................22
Bảng 6 Kích cỡ ước tính của ngành bơ Đăk Lăk ...................................................................23
Bảng 7 Giả định được sử dụng để tính kich cỡ vùng bơ Đăk Lăk..........................................23
Bảng 8 Năng suất của một cây bơ.........................................................................................26
Bảng 9 Chu trình bơ hàng năm..............................................................................................27
Bảng 10 Những vấn đề về sâu, bệnh, và nấm chính trong các giái đoạn khác nhau của cây
bơ ......................................................................................................................28
Bảng 11 Dòng thời gian về những nghiên cứu do WASI tiến hành chú trọng tới cây bơ .......33
Bảng 12 Nhận thức của các nhà nghiên cứu WASI đối với điểm mạnh và điểm yếu của
ngành bơ Đăk ....................................................................................................34
Bảng 13 Lợi nhuận (đồng/tấn) của một người thu gom không phân loại và chỉ mua Bơ Nước44
Bảng 14 Lợi nhuận (đồng/tấn) của một người thu gom chuyên nghiệp có phân loại quả ......45
Bảng 15 Thị trường bơ Đăk Lăk theo thông tin mà người bán buôn ở Đăk Lăk cung cấp .....48
Bảng 16 Lợi nhuận trên 1 tấn bơ của người bán buôn ở huyện ............................................51
Bảng 17 Lợi nhuận trên 1 tấn bơ của người bán buôn ở BMT...............................................51
Bảng 18 Lợi nhuận của người bán buôn ở tp.HCM ...............................................................57
Bảng 19 Lợi nhuận của người bán buôn ở Hà Nội ................................................................59
Bảng 20 Tổng quan về các hoạt động được thực hiện trong khi phân tích cả quá trình từ thu
hoạch đến nguồn cung cuối cùng tới người tiêu dùng .......................................67
Bảng 21 Trọng lượng của các sọt bơ mẫu tại điểm xuất phát ở BMT và điểm đến ở tp.HCM68
Bảng 22 Quá trình xử lý từ người thu gom đến người bán buôn ở BMT................................70

Danh mục Biều đồ

Hình 1 Người thu gom bơ trái tại tỉnh Đăk Lăk......................................................................................2
Hình 2 Thảo luận nhóm với những người bán buôn tại huyện về chất lượng bơ...........4
Biểu đồ 3 Phương pháp sử dụng trong phân tích chuỗi bơ..........................................................4
Biểu đồ 4 Nhãn dinh dưỡng của giống Bơ California Hass .......................................................10
Biểu đồ 5 Diện tích thu hoạch bơ trái.......................................................................................................12
Biểu đồ 6: Sản lượng bơ trên thế giới .....................................................................................................13
Biểu đồ 7 Xuất khẩu bơ trên thế giới........................................................................................................13
Biểu đồ 8 Nhập khẩu bơ thế giới ................................................................................................................14
Biểu đồ 9 Giá xuất khẩu bơ của những nước xuất khẩu hàng đầu ......................................15
Hình 10 Những người thu gom tại Đăk Lăk .........................................................................................19
Biểu đồ 11 Bản đồ chuỗi bơ tại Đăk Lăk................................................................................................20
Biểu đồ 12 Tỷ phần buôn bán của người bán buôn Đăk Lăk trong vụ chính năm
2005 theo địa điểm kinh doanh của họ .........................................................................20
Hình 13 Các giống bơ khác nhau...............................................................................................................25
Hình 14 Quả bơ từ cây mẹ và cây con....................................................................................................28
Hình 15 Xe khách BMT-Hà Nội với các sọt bơ trên nóc xe và trên các sọt bơ là 1
chiếc xe máy..................................................................................................................................49
Hình 16 Mua bơ ở METRO tp.HCM..........................................................................................................65
Hình 17 Người bán buôn phân loại bơ....................................................................................................66
Biểu đồ 18 Đường đi của bơ từ thu hoạch đến tiêu dùng...........................................................68
Biểu đồ 19 Ghi chép nhiệt độ của bơ trong suốt quá trình vận chuyển từ vựa ở BMT
đến người bán lẻ ở tp.HCM .................................................................................................69
Hình 20 Vợt hái bơ...............................................................................................................................................69

Danh mục Hộp

Hộp 1 Nghiên cứu trường hợp về một người thu gom bơ nhỏ, ông Y Drung.................45
Hộp 2 Nghiên cứu điểm - chị Lan, một người bán buôn của huyện tại thị trấn Phước
An, huyện Krong Pak ...............................................................................................................49
Hộp 3 Nghiên cứu điểm một người bán buôn ở Buôn Ma Thuột............................................51
Hộp 4 Nghiên cứu điểm về một người bán buôn ở chợ Hóc Môn.........................................54
Hộp 5 Một ngày đêm bán hàng của một người bán rong ở quận Gò Vấp tp.HCM.....63
Hộp 6 Một quán cà phê sinh tố ....................................................................................................................64
Hộp 7 Một khách hàng mua bơ ở tp.HCM ............................................................................................65